100% duurzame tonijn bestaat niet!

Wanneer je tonijn intikt in jouw zoekmachine vliegen de recepten met tonijn van bekende foodbloggers en verzamelsites om je oren. Maar het kan ook jou niet ontgaan zijn, namelijk DE vraag of de consumptie van tonijn wel zo milieuvriendelijk, diervriendelijk en dus duurzaam is.

• Bestaat er überhaupt zoiets als duurzaam gevangen vis?
• Is kweekvis een diervriendelijke en dus betere oplossing?
• Bestaat er biologische tonijn? Hoe betrouwbaar is het keurmerk MSC?
• Zijn alle soorten tonijn verkeerd om te eten?
• Wat wordt er verstaan onder duurzaam gevangen tonijn?
• En welke visserijmethode is het minst schadelijk?

Al mijn vragen over tonijn kon ik kwijt bij Tom Grijsen, campaigner oceanen bij Greenpeace. En ik kan alvast verklappen: 100% duurzame tonijn niet bestaat niet!

Tonijn is een verzamelnaam

Even een kort lesje biologie! Waar ik in de veronderstelling was dat tonijn een enkele vissoort is, blijkt dat net even anders te zijn. Tonijn is namelijk een verzamelnaam voor een groep roofvissen die wereldwijd voorkomen in de oceanen. Er zijn zelfs enkele tientallen tonijnsoorten, maar er zijn er slechts 5 die het meest worden gevangen en gegeten: skipjack, albacore, grootoogtonijn, geelvintonijn. En natuurlijk de koning onder de tonijnen: de blauwvistonijn, die wel 4 meter lang kan worden. Tot in de jaren ’60 kwam deze tonijnsoort nog jaarlijks in onze eigen Noordzee!

Welke tonijnsoorten kun je nog  wel eten?

Over alle soorten tonijn zijn zorgen, waarbij het met de skipjack relatief gezien nog het beste gaat. Hoewel ook deze uitspraak rammelt, want dit geldt volgens wetenschappers niet voor alle skipjack tonijn. In bepaalde zeegebieden gaat het een stuk slechter met deze tonijnsoort. Het eten van blauwvintonijn is uit den boze. Het is op de markt de meest waardevolle soort en deze tonijn wordt met uitsterven bedreigd. Ook met de andere tonijnsoorten gaat het slecht en dat is een groot probleem, want tegelijkertijd groeit de tonijnvisserij. De laatst bekende wereldwijde tonijnvangst (2014) was een record, er is dat jaar wereldwijd gezien 4,8 miljoen ton tonijn gevangen.

Het is beter om geen tonijn te eten of kies een alternatief, zoals een vegetarische variant. Als je toch heel erg graag tonijn wilt eten, kies dan een blikje met skipjack tonijn. Maar dan wel skipjack tonijn waar ‘pole and line‘ op staat. Dit is een duurzame visserijmethode zonder bijvangst. Maar helaas kun je er als consument nog niet 100% op vertrouwen dat het goed zit.

Overbevissing en bijvangst

Lokvlotten
Hoewel de industrie weet dat het schadelijk is, sterven er voor een blikje tonijn in de supermarkt bedreigde diersoorten. Door de inzet van lokvlotten, ook wel FADS (fish agreggation devices) genoemd worden niet alleen scholen tonijn maar ook baby tonijn en bedreigde diersoorten zoals zijdehaaien worden gevangen.

Hoe werkt dat? Je gooit een vlot in zee, dit is niet meer dan een verticale constructie van bijvoorbeeld palmboom of afval. Hieraan bevestig je een boei en een satellietzender, zodat het vlot voor schepen terug te vinden is. Aan dat vlot hechten zich kleine beestjes, die weer ander zeeleven aantrekken, waaronder scholen tonijn én andere roofvissen zoals haaien. Als de school tonijn eenmaal om het lokvlot zwermt, dan trekt het vissersschip in een grote boog een muur van netten om het lokvlot, waarna ze het alles  binnen halen. Niet alleen de tonijn, maar ook haaien of zwaardvissen en ander leven. Uit onderzoek zien we vooral de bijvangst van zijdehaaien, de oceanische witpunthaai, zwaardvis en baby-tonijn. Maar er kan van alles inzitten. Soms raken er ook schildpadden verstrikt in zo’n lokvlot.

Langelijnvisserij
Langelijnvisserij is erg schadelijk. Lange dunne kabels met haakjes waar aas aan vastgemaakt wordt, dat is langelijnvisserij. Dit is ook een methode die ongewild veel bijvangst oplevert zoals zeevogels, schildpadden, haaien en zwaardvissen. Zo’n 100 miljoen ton haaien, tienduizenden zeeschildpadden en veel ander zeeleven sterven in de langelijnvisserij ieder jaar.

Pole and line
Pole and line is een duurzame visserijmethode zonder bijvangst. Deze methode werkt als ouderwets vissen. Je gooit je hengel uit en vangt een vis. Deze methode wordt ook wel hengelgevangen tonijn genoemd in de visserijsector.

Overbevissing en bijvangst zijn beide een grote problemen in de tonijnvisserij. Daarnaast spelen ook nog andere issues op de schepen. Denk bijvoorbeeld aan illegale vangsten, slechte arbeidsomstandigheden en soms zelfs slavernij-achtige toestanden.

Is kiezen voor gekweekte tonijn duurzamer?

Gekweekte tonijn is een heel slechte optie. Neem de Middellandse Zee. Daar zwemt de meest bedreigde vissoort van Europa, de blauwvintonijn. In de afgelopen 50 jaar is deze tonijn met 90 procent afgenomen. De tonijn verdwijnt omdat er te veel op wordt gevist. En de jonge, kleine in het wild gevangen tonijn wordt vetgemest in vervuilende kooien op de Middellandse zee, waardoor het leven op de zeebodem onder de kooien dood gaat. Bovendien moet er veel vis gevangen worden om de tonijn op te kweken, wat weer bijdraagt aan overbevissing. Dus gekweekte tonijn is geen oplossing.

Is biologische tonijn de oplossing?

Bij biologische tonijn gaat het altijd om kweekvis. Het gaat er in dit geval om dat de tonijn biologisch voer krijgt. Bovendien wordt er geen antibiotica gebruikt. Ook worden er minder vissen gekweekt per kubieke meter. Wilde tonijn kan dus nooit biologisch zijn om het simpele feit dat het nooit te controleren is wat een wilde tonijn eet en waar hij zwemt. Aangezien kweekvis een no go is zoals je hierboven hebt kunnen lezen, is biologische tonijn ook niet de oplossing.

Hoe betrouwbaar is het keurmerk MSC?

Greenpeace is hier duidelijk in. Zij vinden de standaarden van dit keurmerk niet sterk genoeg. Er worden ook visserijen gecertificeerd die Greenpeace niet duurzaam vindt. Sommige visserijen met een MSC keurmerk zijn wel duurzaam. Greenpeace beoordeelt elke visserij op basis van haar eigen criteria, niet op het keurmerk.

Wat is de rol van Greenpeace in dit hele verhaal?

Greenpeace werkt al vele jaren aan een netwerk van beschermde gebieden op zee, die belangrijk zijn voor voedsel, paargebieden en trekgebieden van tonijnen. Daarnaast voeren we campagne om de overbevissing van tonijn te stoppen en we willen dat de sector overschakelt naar methodes met minder bijvangst.

Greenpeace voert samen met duizenden consumenten een internationale campagne tegen het grootste tonijn-in-blik concern ter wereld, genaamd Thai Union, in Nederland bekend onder de merknaam John West. Thai Union heeft een trackrecord van het uitbuiten van werknemers en het vissen met bijvangst van bedreigde dieren. Het bedrijf is het voorbeeld van een industrie die misbruik maakt van de wetteloze zee buiten de exclusieve economische zones van de landen, ook wel de ‘hoge zee’ genoemd. Greenpeace wil ook dat de wereldwijde visserij op tonijn stopt met lokvlotten. En we willen in het bijzonder John West en haar eigenaar Thai Union aansporen internationaal er voor te zorgen dat de hele tonijnketen duurzaam wordt. Geen ringnetten met lokvlotten meer gebruiken en óók geen mensonterende situaties aan boord.

Check, check, dubbelcheck

In 2011 heeft John West beloofd dat er vanaf het einde van 2016 helemaal niet meer gewerkt zou worden met lokvlotten bij het vangen van tonijn, maar nu zijn er duidelijke signalen dat het bedrijf zich niet aan de belofte gaat houden, zie hiervoor bijvoorbeeld dit artikel. Greenpeace heeft blikjes van John West in Nederlandse supermarkt gecheckt via de John West website. De schepen die de tonijn uit die blikjes hebben gevangen, zijn grote industriele purse seiners die ook lokvlotten gebruiken. Als de consument een blikje tonijn koopt, is de kans heel groot dat het op een niet duurzame wijze is gevangen, en er onnodig zeeleven voor is gestorven, zoals zijdehaaien of zwaardvissen.

Kiezen voor tonijn afkomstig van een gezond visbestand, legaal gevangen en op een manier die geen schade brengt aan het zeeleven of zorgt voor ongewenste bijvangst van dieren. En met goede arbeidsomstandigheden . Dat is duurzaam gevangen tonijn! 

Ik teken voor duurzame tonijn!

Liefs Mirjam

Volgen jullie Eat.Pure.Love al op social media? Het lijkt ons leuk om jullie daar ook te zien!
Facebook | Instagram | Twitter | Pinterest | YouTube | Bloglovin’