We doen het allemaal. Of het nu gaat om die ene collega met een afwijkende mening, de buurman die zijn tuin altijd een rommeltje laat of – laten we eerlijk zijn – onszelf. Oordelen lijkt bijna een tweede natuur. Maar wat als we die gewoonte eens wat vaker zouden loslaten? Niet oordelen is niet alleen goed voor je eigen gemoedsrust, maar ook voor je relaties, je zelfbeeld en – je raadt het al – zelfs je gezondheid. Klinkt goed, toch? Laten we eens duiken in de kunst van niet-oordelen en wat het je kan opleveren.
Wat betekent niet oordelen?
Niet oordelen betekent niet dat je nergens een mening over mag hebben. Het gaat erom dat je anderen (en jezelf) niet meteen in hokjes stopt. Het is een uitnodiging om met nieuwsgierigheid, openheid en compassie naar de wereld te kijken. Want zeg nou zelf: hoe vaak ontdek je iets nieuws over iemand als je écht luistert, zonder meteen een etiket te plakken?
Waarom is niet oordelen zo lastig?
Ons brein is erop gericht om in fracties van seconden informatie te verwerken, conclusies te trekken en situaties in te schatten. Dit is handig als je bijvoorbeeld snel moet beslissen om opzij te springen voor een plotseling passerende elektrische fietser. Maar in ons dagelijkse leven, waar situaties vaak veel complexer zijn, kan dit snelle oordelen ons parten spelen.
We zien een fragment van een situatie, vullen de rest automatisch in met aannames en reageren daarop, zonder echt te begrijpen wat er werkelijk aan de hand is. Het resultaat? We missen nuances, maken misverstanden groter of handelen vanuit een beperkt beeld. En dat is zonde, want vaak zit er zoveel meer achter.
Minder oordelen doe je zo
Het goede nieuws? Niet oordelen is een vaardigheid die je kunt trainen. Hier zijn een paar eenvoudige stappen om mee te beginnen:
1. Herken je eigen oordelen
Je hoeft ze niet meteen te veranderen, maar wees je ervan bewust. Door je bewust te worden van je innerlijke stem kun je namelijk leren herkennen wanneer je oordeelt. Vraag jezelf af: “Waarom denk ik dit?” Vaak zit er een verhaal of overtuiging achter die helemaal niet klopt.
2. Oefen met nieuwsgierigheid
Vervang je oordeel door een vraag. In plaats van te denken: “Waarom doet zij altijd zo moeilijk?”, vraag jezelf af: “Wat zou ze nodig hebben om zich beter te voelen?” Dit helpt je om nieuwsgierigheid te ontwikkelen in plaats van te oordelen.
3. Adem in, adem uit
Veel oordelen komen voort uit frustratie of ongeduld. Neem even de tijd om tot tien te tellen, adem diep in en probeer het los te laten.
4. Wees mild naar jezelf
Niet oordelen geldt ook voor jezelf. Iedereen heeft wel eens een slechte dag, een fout gemaakt of een mindere keuze gemaakt. Gun jezelf de ruimte om mens te zijn.
5. Accepteer imperfectie
Iedereen maakt fouten en heeft unieke omstandigheden die hun gedrag beïnvloeden. Wanneer je je eigen imperfecties accepteert, kun je met dezelfde mildheid naar anderen kijken.
6. Wees geduldig
Het kost tijd om niet-oordelend te worden. Zie het als een proces waarbij je jezelf blijft trainen om open te blijven staan.
Zelfbewustzijn: ontdek de kracht van écht in contact staan met jezelf
Het verband tussen oordelen en emoties
Oordelen gaan vaak hand in hand met emoties. Hoe we denken over situaties of mensen beïnvloedt direct hoe we ons voelen. Het kan negatieve emoties zoals frustratie, irritatie of angst oproepen. Door je bewust te worden van je oordelen, kun je meer controle krijgen over je emoties en reacties. Dit kan leiden tot meer emotionele veerkracht en een dieper begrip van anderen en jezelf.
Een dagelijkse oefening
Begin elke dag met de intentie om minder te oordelen. Zet een reminder om jezelf in de ochtend af te vragen: “Hoe kan ik vandaag met een open blik naar de wereld kijken?” Wanneer je merkt dat je een oordeel vormt, probeer dan even een pauze te nemen en jezelf de vraag te stellen: “Wat kan ik hier nog niet zien?” Door deze pauze in te bouwen, kun je de situatie vanuit verschillende invalshoeken bekijken en een meer gebalanceerd en empathisch perspectief ontwikkelen.
Nieuwe perspectieven
Niet oordelen opent de deur naar nieuwe inzichten. Misschien ontdek je dat die buurman met zijn rommelige tuin juist een inspirerende kunstenaar is, of dat je collega een talent heeft voor probleemoplossing dat je eerder niet zag. Als we oordelen loslaten, kunnen we het volledige plaatje zien en zelfs verborgen talenten en verhalen ontdekken.
Wat levert niet oordelen je op?
1. Meer innerlijke rust
Oordelen kost energie, doordat het vaak negatieve emoties met zich meebrengt, zoals frustratie of irritatie. Door niet te oordelen, merk je al snel dat je meer ontspannen en positiever in het leven staat.
2. Diepere connecties
Door niet te oordelen, kun je mensen beter begrijpen en een diepere verbinding met hen opbouwen. Mensen voelen zich gehoord en begrepen als je zonder oordeel naar ze luistert. Dit versterkt je relaties en creëert vertrouwen.
3. Zelfacceptatie
Niet alleen anderen, maar ook jijzelf verdient compassie. Door milder naar jezelf te kijken, leer je jezelf beter accepteren – inclusief je imperfecties.
4. Authenticiteit en zelfreflectie
Wanneer je minder oordeelt, kun je authentieker zijn en de ruimte geven aan anderen om zichzelf te zijn. Door jezelf en anderen met mildheid en nieuwsgierigheid te benaderen, creëer je meer ruimte voor zelfreflectie en echte verbinding.
Niemand is perfect en dat is oké
Niet oordelen betekent niet dat je nooit meer een mening mag hebben. Het is een proces waarin je jezelf traint om met mildheid naar de wereld te kijken – inclusief je eigen oordelen. En weet je wat? Je hoeft het niet perfect te doen. Juist door te oefenen in compassie en nieuwsgierigheid geef je jezelf (en anderen) een cadeautje.
